چرا ایران در بحران کرونا دچار کمبود تخت بیمارستانی نشد؟

دکتر علی ماهر- مشاور رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی- همزمان با شش ساله شدن اجرای طرح تحول نظام سلامت در کشور،  با تاکید بر اینکه طرح تحول سلامت را یک تحول نمی‌دانم، گفت: آن‌چیزی که به عنوان طرح تحول سلامت نامگذاری شده، در واقع برگشت حاکمیت به وظایف اصلی خود در قانون اساسی است.

به گفته وی، در واقع نظام سلامت کشور در ۴۰ سال بعد از انقلاب، به تدریج از وظایف محول شده در قانون اساسی دور شده بود و طرح تحول در اصل  برگشت واقعی نظام سلامت به حقوق مردم و سایر وظایف محول شده در قانون در حوزه بهداشت و درمان بود.

تاثیر طرح تحول سلامت بر مدیریت بیماری کووید ۱۹

این عضو هیات علمی گروه مدیریت سیاستگذاری و اقتصاد سلامت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در ادامه با اشاره به تاثیر طرح تحول سلامت بر مدیریت بیماری کووید ۱۹ در ابعاد مختلف، عنوان کرد: با وجود انتقادات وارد شده بر طرح تحول در بخش بهداشت، نظام سلامت توانست با ایجاد تعداد بسیار زیادی پایگاه سلامت و خصوصا ایجاد یک سطح جدید به نام "مراکز جامع سلامت" در نقاط حاشیه نشین شهرها و مناطق کمتر برخوردار؛ سطح بهداشتی جدیدی را با حضور پزشکان، کارشناسان و  مراقبان سلامت ایجاد کند.

نقش مراکز جامع سلامت در پاسخگویی به بیماران کرونایی

معاون برنامه‌ریزی و نظارت ستاد فرماندهی مقابله با کرونا در تهران،  این سطوح بهداشتی ایجاد شده به دنبال طرح تحول سلامت را یکی از فعال‌ترین بخش‌ها در بحران کرونا دانست و افزود: پاسخگویی به سیل عظیم مراجعان کووید ۱۹، غربالگری و پیدا کردن موارد جدید بیماری، ردیابی و پیگیری وضعیت بیماران برخی از اقدامات مراکز جامع سلامت در جریان بحران کروناست. مراکزی که تا پیش از طرح تحول در نظام سلامت کشور وجود نداشت و در بحران کرونا از آنها به عنوان مراکز ۱۶ و ۲۴ ساعته یاد می‌شود.

افزایش ۱.۵ برای تخت‌های بستری و کمک به درمان بیماران کرونایی

وی افزایش قابل ملاحظه و توسعه تخت‌های بستری را از دیگر تحولات ایجاد شده در طرح تحول سلامت عنوان کرد و گفت:‌ در طرح تحول سلامت و طی ۴ سال اول بیش از ۲۴ هزار تخت به تخت‌های بیمارستانی کشور اضافه شد. به گونه‌ای که شاخص تخت به جمعیت از کمتر از ۱.۵ تخت به ازای هزار نفر جمعیت به نزدیک ۲ افزایش پیدا کرد.

وی با اشاره به کمک و  تاثیر بالای این ۲۴ هزار تخت در پاسخگویی درمانی به بیماران کرونایی، اظهار کرد: اگرچه همچنان در استان‌های دارای پیک بالای بیماری مانند گیلان، گلستان، اصفهان و تا حدی تهران همچنان نیاز به تخت‌های اضطراری و صحرایی محسوس بود، با این حال عمدتا کشور در زمینه کمبود تخت بستری دچار مشکل جدی نشد که این مساله نتیجه توسعه تخت‌های بیمارستانی در طرح تحول و برنامه ریزی برای آن علی رغم همه مشکلات نظام سلامت است.

کاهش مرگ و میر بیماران کرونایی با افزایش ظرفیت تخت‌های ویژه

ماهر، افزایش ۵۰ درصدی ظرفیت تخت‌های ICU  و ویژه در طرح تحول را به عنوان عامل تاثیرگذار بعدی در کنترل بحران کرونا دانست و گفت: زمانیکه گفته می‌شود تخت‌های ویژه بیمارستان‌ها از بیماران کرونایی اشباع شده، با احتساب افزایش ۱.۵ برابری تخت‌ها در طرح تحول سلامت است، بنابراین اگر این توسعه و افزایش نبود، شاید ۵۰ درصد بیماران کرونایی را از دست داده بودیم.

وی افزایش تخت‌های ویژه را از برکات اصلی طرح تحول سلامت دانست و گفت: این مساله در کنترل آمار مرگ و میر اپیدمی کرونا بسیار موثر است؛ چراکه همچنان حداکثر ظرفیت تخت‌های ویژه بیمارستانی درگیر بیماران کووید ۱۹ است.

تامین نیاز به دستگاه‌های سی تی اسکن با کمک طرح تحول سلامت

این عضو هیات علمی گروه مدیریت سیاستگذاری و اقتصاد سلامت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، افزایش تجهیزات سرمایه‌ای در نظام سلامت را از دیگر برکات طرح تحول سلامت دانست و گفت:‌ در این زمینه می‌توان به توسعه دستگاه‌های تصویربرداری و خصوصا سی تی اسکن‌ها اشاره کرد که نسبت به قبل از طرح تحول چندین برابرشده و عملا در نظام سطح بندی خدمات سعی شد تا نیاز مناطق و مراکز مختلف به این دستگاه‌ها تامین شود که تاثیر آن در بحران اپیدمی کرونا به عنوان ابزار اصلی تشخیص کووید ۱۹ کاملا محسوس است.

نقش کلینیک‌های ویژه در کنترل اپیدمی کرونا

معاون فنی و برنامه‌ریزی طرح تحول معاونت درمان وزارت بهداشت با اشاره به ایجاد بیش از ۲۵۰  کلینیک‌ ویژه به خصوص در مناطق محروم و کمتر برخوردار به عنوان دستاورد بعدی طرح تحول سلامت،   تصریح کرد: از آنجاکه مدیریت بحران کرونا توسط بخش دولتی است، لذا فعالیت این کلینیک‌های ویژه در کنترل اپیدمی کمک ویژه‌ای برای بخش دولتی محسوب می‌شوند.

ماهر با بیان اینکه کلینیک‌های ویژه ظرفیت پاسخ ‌دهی به بخش سرپایی تخصصی درمان را بیش از ۵۰ درصد افزایش داده است، اظهار کرد:‌ به عبارت دیگر تا پیش از اجرای طرح تحول حدود ۱۸ درصد بیماران سرپایی در بخش دولتی مدیریت می‌شدند، در حالیکه به دنبال ایجاد کلینیک های ویژه این رقم به بیش از ۳۰ درصد افزایش یافته است.

به گفته وی، در مدیریت اپیدمی کرونا از این ۲۵۰ کلینیک ویژه به شکل بسیار قابل قبولی در زمینه ویزیت بیماران، تریاژ و پیدا کردن کیس‌ها و موارد جدید استفاده شد.

ارتقای هتلینگ بیمارستان‌ها و ایجاد فضای قابل قبول برای سرویس دهی به بیماران

معاون برنامه‌ریزی و نظارت ستاد فرماندهی مقابله با کرونا در تهران با اشاره به ارتقای هتلینگ بیمارستان‌ها در طرح تحول، اظهار کرد: تا پیش از طرح تحول هتلینگ و ناوگان بیمارستانی در کشور بسیار فرسوده بود و با اجرای طرح تحول و بازسازی بیمارستان‌ها، امروز در مدیریت بیماری کرونا توانستیم از این ظرفیت استفاده کرده و فضای قابل قبولی برای سرویس دهی به بیماران ایجاد کنیم.

ماهر با اشاره به کاهش فرانشیز به عنوان یکی دیگر از دستاوردهای طرح تحول، مطرح کرد: طرح تحول به کاهش هزینه‌های مردم در سطح قابل توجهی منجر شد. همچنین بیش از ۱۵ میلیون فرد فاقد بیمه در پی اجرای طرح تحول بیمه شدند؛ به گونه‌ای که امروز در بخش دولتی نظام سلامت تقریبا رایگان خدمت دریافت می کنند.

وی توسعه اورژانس‌ها را دستاورد تاثیر گذار بعدی در ارتقای نظام سلامت و کنترل اپیدمی کرونا دانست و افزود: بیش از ۱۲۵ اورژانس جدید با هزاران تخت اورژانس در طرح تحول ساخته شد که اکثر بیماران با مراجعه به همین اورژانس ها ویزیت شدند.

معاون فنی و برنامه‌ریزی سابق طرح تحول معاونت درمان وزارت بهداشت در خاتمه از طرح تحول سلامت به عنوان نقطه قوت نظام سلامت و از برگ‌های زرین کشور در حوزه تامین رفاه مردم در بخش بهداشت و درمان یاد کرد و گفت: طرح تحول سلامت در اصل بازگشت به اصل ۲۹  قانون اساسی مبنی بر ارایه خدمات بهداشت و درمان رایگان برای آحاد مردم است که عدم اجرای آن به معنای عدول از قانون اساسی است. بنابراین باید با برنامه‌ریزی و تامین بودجه و منابع  لازم نسبت به تداوم اجرای طرح اقدام شود.

انتهای پیام